برای مدیریت و افزایش محصولات کشاورزی سالم و بیشتر، استفاده یا کنار گذاشتن آفت‌کش‌ها یا کودها موضوعی است که حتما با آن رو‌به‌رو هستید. با آنکه معایب زیادی در خصوص استفاده از کودها و آفت‌کش‌ها گزارش شده است، هر دوی این مواد در شکل طبیعی وجود دارند و عوامل مهمی در سلامت و ایمنی محصولات کشاورزی هستند. یادگیری طرز صحیح استفاده از کودها و آفت‌کش‌ها ریس‌کها را کاهش می‌دهد و مزایای این مواد مهم را به حداکثر می‌رساند.
کود چیست؟
کودها مواد شیمیایی یا طبیعی هستند که برای افزایش حاصلخیزی به زمین اضافه می‌شوند. با کود‌دهی زمین، آن دسته مواد مغذی را در اختیار گیاهان قرار می‌دهیم که برای رشد و بقایشان لازم است. با افزودن کود به خاک، احتمال بیشتری دارد گیاهان رشد بهتری داشته باشند. کودها دو نوع کارکرد دارند. آنها سه ماده مغذی ماکرو (نیتروژن، فسفر و فسفات)، در کنار سه ماده مغذی میکرو دیگر (از جمله مس، آهن و روی) و دیگر مواد (غالباً پرکننده‌ها، که عملکردهای مختلفی دارند) به خاک اضافه می‌کنند تا بدین شکل مواد مغذی به خاک برسد و میزان آنها در سطحی متعادل نگه داشته شود، مواد مغذی‌ای که در فصول پیشین رشد به مصرف گیاهان رسیده‌اند. بعضی از کودها همچنین به افزایش کارایی خاک از طریق بهبود نگه‌داری آب و افزایش هوادهی خاک کمک می‌کنند.
مزایای کود
کودها در اشکال مختلف کاملاً طبیعی و مصنوعی وجود دارند. بعضی از آنها پایه شیمیایی و برخی دیگر منشا کاملاً طبیعی دارند، نظیر برگ‌های مرده و علف‌های خردشده. کودها با افزودن مواد ضروری همچون نیتروژن به خاک، به گیاهان کمک می‌کنند تا در مواجهه با تهدید بیماریها یا اشتراک منابع‌شان با علف‌های هرز مهاجم رشد کنند. کودهای ارگانیک نظیر کمپوست و کودهای حیوانی با تغذیه‌ی میکرو ارگانیسم‌هایی که در خاک زندگی می‌کنند کیفیت خاک را بهبود بخشند. تغذیه‌ی میکرو ارگانیسم‌های خاک همچنین به کاهش فرسایش و بهبود هوادهی و وجود رطوبت در خاک کمک می‌کنند. خرده‌های علفها، که روی چمن حیاط پخش هستند، شکل دیگری از کود است که مواد ارزشمندی همچون فسفر، پتاسیم و نیتروژن را فراهم می‌سازند و تنها کاری که باید انجام دهید چیدن چمن‌هایتان است.
معایت کودها
با اینکه کودها فواید بیشماری دارند، دارای معایبی هستند، بالاخص اگر با روشهای شیمیای تولید شده باشند. فسفر، که در غالب کودها وجود دارد، ممکن سبب شود جلبکها در دریاچه یا برکه‌ها انباشته شوند. مسئله‌ای که در نهایت با مصرف اکسیژن به مرگ ماهی‌ها ختم می‌شود. افزایش بیش از حد فسفات و نیتروژن در کود ممکن است باعث آلوده شدن منابع آبی شود. مواد اضافه ممکن است به مسمومیت کودی منابع آبی ختم شود و آب را برای شرب ناسالم کند. کودهای شیمیایی همچنین به آلودگی مه‌دود می‌انجامند، موضوعی که با بسیاری از بیماری‌های تنفسی از قبیل آسم در ارتباط است. این مسئله به‌خاطر محصول جانبی بسیاری از کودهای شیمیایی است که اکسید نیتروژن نام دارد.
آفت‌کش یا سم چیست؟
هر ماده‌ای که به‌منظور کنترل آفتها و علف‌های هرز به‌کار می‌رود آفت‌کش یا سم نام دارد و شامل حشرهکشها، علف‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها، سموم دفع حیوانات و مواد دیگر است. آفت‌کش‌ها معمولاً مواد شیمیایی یا بیولوژیکی همچون ویروس‌ها، باکتری‌ها و قارچ‌ها هستند که آفتها، همچون حشرات، نماتدها، میکروب‌ها یا حیوانات کوچکی را ناتوان یا از بین می‌برند که سبب از بین رفتن محصولات کشاورزی، یا گسترش بیماری می‌شوند. این مواد بر اساس ارگانیسم هدفشان طبقه‌بندی می‌شوند. برای نمونه، شایع‌ترین نوع آفت‌کش، تا به این حال، که ۸۰٪ مصرف جهانی را به خود اختصاص داده است، علف‌کش‌ها هستند که گیاهان را هدف قرار می‌دهند. سموم علف‌های هرز از جمله شایع‌ترین علف‌کش‌ها هستند که به شکلی منظم برای چمن‌ها، باغ‌ها و مزارع استفاده می‌شوند. از دیگر آفت‌کش‌های متداول دیگر می‌توان به حشرهکشها اشاره کرد که هدفشان حشرات هستند، قارچ‌کش‌ها که انواع قارچ از جمله بلایت، برمک، کپک و زنگ زدگی را نابود می‌کند. دفع‌کننده حشرات که حشرات از جمله پشه را دفع می‌کنند.
مزیت آفت‌کش‌ها
مفیدترین مزیت استفاده از آفت‌کش‌ها اثربخشی‌شان علیه آفت‌هایی است که خیلی ساده تمام محصولات را از بین می‌برند و به یکباره کل زمینهای کشاورزی را تخریب می‌کنند. آفت‌کش‌ها با کنترل جمعیت حشرات و جوندگان مانع انتشار بیماریها می‌شوند. این مواد از ساختمانها علیه هجوم موریانه‌ها محافظت می‌کنند. آفت‌کش‌ها با از بین بردن شکارچیانی که محصولات را تخریب می‌کنند و هزینه‌ی ذرت و پنبه را بالا می‌برند، هزینه‌ی تولید لباس و غذا را کاهش می‌دهند. همچنین از این مواد در اتاقهای عمل برای ضد عفونی ساختن وسایل جراحی و دیگر تجهیزات استفاده می‌شود تا اتاقها و مواد را استریل و عاری از باکتری و اشکال حیات باکتریایی نگه داشت.
معایت آفت‌کش‌ها
به‌رغم مزایای فراوانی که آفت‌کش‌ها دارند، می‌تواند شاهد وجود معایبی در آنها نیز بود. ثابت شده است آفت‌کش‌ها تأثیر مخربی روی سلامت انسان و محیط‌زیست دارند. آفت‌کش‌ها در طبیعت از طریق آلوده ساختن آب، هوا و حتی خاک تخریب بسیار گسترده‌ی اکوسیستم را رقم می‌زنند. در صورت تماس حیات گیاهی و حیوانی با آنها ممکن است با بیماری یا ناهنجاری ریختی مواجه شوند. تماس کودکان با آنها به افزایش احتمال سرطان مغز و خون می‌انجامد. تماس زنان باردار با آفت‌کش‌ها نیز احتمال بالاتری از سقط جنین در پی دارد.
مزایای کشاورزی کودها و آفت‌کش‌ها
یکی از مهم‌ترین دلیل استفاده از کودها و آفت‌کش‌ها مزایای متعدد آنها در کشاورزی است. گیاهان از مواد غذایی درون خاک تغذیه می‌کنند. این مواد مغذی برای رشد سالم و توسعه گیاهان ضرورت دارند. با مرور زمان، چنانچه مواد مغذی به شکل منظم تجدید نشوند، خاک نمی‌تواند گیاهان را در خود نگه دارد. از کودها برای بارور ساختن خاکهای کم‌توان استفاده می‌شود، بدین شکل که مواد غذایی ضروری را به خاک اضافه می‌کنند. کودهای ارگانیک همچون کود حیوانی یا کمپوست کیفیت خاک را ارتقا می‌بخشند، اما مواد غذایی را آهسته آزاد می‌کنند. در حالیکه کودهای مصنوعی به یکباره مواد غذایی را در خاک آزاد می‌کنند، موضوعی که برخی مواقع در طول فصول رشد لازم است انجام گیرد. آفت‌کش‌ها از طریق کنترل آفتی که سبب آسیب یا از بین رفتن گیاهان ارزشمند می‌شوند، و سالانه حداقل هشت درصد محصولات در سرتاسر جهان را نجات می‌دهند، در خدمت کشاورزی است.
مزایای اقتصادی کودها و آفت‌کش‌ها
استفاده از کودهای مصنوعی و آفت‌کش‌ها در صنعت کشاورزی معاصر مزایای اقتصادی بیشماری در پی داشته است. به‌دلیل استفاده از کودها و آفت‌کش‌ها، میزان محصول هر فصل برداشت افزایش چشمگیری داشته است که در مقابل، هزینه‌های تولید را کاهش داده و مواد غذایی را مقرون‌به‌صرفه ساخته است. به‌علاوه، می‌توان مواد غذایی کافی برای تغذیه جمعیت همیشه در حال رشد تولید کرد تا انسانها را سالم و بهره‌ور نگه داشت. کودهای مصنوعی بهتر و یکپارچه‌تر مواد مغذی را در اختیار خاک قرار می‌دهند و هزینه کمتری دارند و راحت‌تر از افزودنیهای ارگانیک خاک می‌توان آنها را جابجا کرد. تولید آفت‌کش صنعتی چندین میلیارد دلاری است.
تأثیر زیست‌محیطی کودها و آفت‌کش‌ها
متأسفانه بسیاری از فواید استفاده از کودها و آفت‌کش‌ها با مشکلاتی که مستقیما به سمی بودنشان ربط دارد خنثی می‌شود. یک نمونه از آن این است که حشرات مفیدی که به متعادل ساختن اکوسیستم کمک می‌کنند غالباً توسط همین آفت‌کش‌ها صدمه می‌بینند یا از بین میروند. آفت‌کش‌هایی که برای حفاظت از محصولات در برابر حشرات مضر استفاده می‌شود. مواد شیمیایی که در کودها و حشرهکشها استفاده می‌شود ممکن است نشت کنند و در نتیجه به رودها و دریاچه‌ها سرازیر شوند و در نهایت به آلودگی منابع آبی‌مان منجر شوند. نیتروژن اضافه موجود در کود سبب رشد جلبکها در رودها و دریاچه‌ها می‌شود. وجود بیش از حد جلبک به مرگ ماهیان و دیگر آبزیان ختم می‌شود. به این خاطر که جلبکهای اضافه سطح اکسیژن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و رودها را کاهش می‌دهند و زندگی برای آبزیان را غیر ممکن می‌سازند.
آفت‌کش‌ها ممکن است سلامت کشاورزانی را که از آنها برای محصولاتشان استفاده می‌کنند تأثیر شدیدی بگذارد، کسانی که در شرایط بسیار نزدیکی با این مواد شیمیایی بسیار سمی کار می‌کنند. همچنین حشرهکشها زندگی آن کسانی را که در مناطق کشاورزی بزرگ زندگی می‌کنند و آن دسته که مواد غذایی به‌عمل آمده با استفاده از این کودها را مصرف می‌کنند تاثیر بگذارد. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است سالانه یک الی پنج میلیون نفر در سرتاسر جهان به‌خاطر آفت‌کش‌ها مسموم می‌شوند و هر سال نزدیک به بیست هزار نفر از مسمومیت با این مواد رنج می‌برند.
مسئله‌ی مقاومت در برابر آفت‌کش‌ها
مشکل دیگری که در ارتباط با استفاده از آفت‌کش‌ها وجود دارد مقاومت ژنتیکی است. تعداد حشرات و علفهایی که به آفت‌کش‌ها مقاوم شده‌اند از سالهای ۱۹۵۰ تاکنون پنج برابر شده است. این یعنی امروزه، به‌رغم بسیاری از پیشرفتها در صنعت کشاورزی، محصولات بیشتری نسبت به سالهای ۱۹۴۰ توسط آفتها از بین میروند.
در ده هزار سال اخیر، انسانها شیوه‌های بسیاری برای رشد گیاهان و روشهای پرورش ابداع کرده‌اند. روشهایی که امروزه درک ما را از کشاورزی شکل داده‌اند. برای هزاران سال، کشاورزان اولیه مواد مغذی و فیبر را در اختیار محصولات خود قرار می‌داده‌اند و در روشهای پرورششان تغییرات اندکی ایجاد شده است. با وجود این، در طول عصر صنعت، در کشاورزی تغییرات اساسی بوجود آمد، بالاخص در تولید کودها و آفت‌کش‌های شیمیایی و این تغییرات با خود مزایا و رشد اقتصادی و کشاورزی را به همراه داشت. اما همراه آن، شاهد رشد بی‌رویه‌ی مشکلات زیست‌محیطی نیز بوده‌ایم.